Những người trẻ nghĩ gì về phong cách và xu hướng nội thất?

Giống như thiết kế kiến trúc, phong cách thiết kế nội thất đang ảnh hưởng lớn bởi xu thế toàn cầu hóa, xét trên phương diện hình thức cũng như tư duy thiết kế. Tại các nước đang phát triển như Thái Lan, Việt Nam… thiết kế nội thất nhà ở đang được hiểu và thực hành theo nhiều cách khác nhau. TCKT đã có cuộc phỏng vấn nhanh những KTS trẻ, nghiên cứu sinh đang học tập và làm việc trong và ngoài nước, sinh viên kiến trúc nội thất tại Việt Nam về những góc nhìn riêng của họ trong thiết kế nội thất nhà ở.

KTS Nguyễn Thanh Tùng – CTHĐQT-TGĐ Công ty Kiến trúc TPI- TPI design & build

“Phong cách và xu thế thiết kế nội thất nhà ở”

Trong giai đoạn phát triển nhanh, mở, thậm chí đến mức nóng bức của xã hội hiện tại thì phong cách tinh tế, tinh gọn, gắn với dấu ấn cá nhân là điều thiết yếu và đặc biệt phải chú ý đến các yếu tố môi trường, thông thoáng, gió, ánh sáng và cây xanh làm trung tâm.

Với điều kiện xã hội hiện nay, khi những nhà cao tầng, nhà kính, các công trình công nghiệp ngày càng mọc lên dày đặc, đồng nghĩa với việc không gian xanh ngày càng bị thu hẹp. Con người vì những nhu cầu sống, làm việc và giải trí nên ra sức lấn biển, phá rừng để xây dựng. Công nghiệp phát triển, đi kèm với nó là việc ô nhiễm xảy ra ngày càng cao. Tất cả những điều đó dẫn tới, hiệu ứng nhà kính, là sự nóng lên của tráí đất. Chính vì thế, xu hướng hay nói cách khác, mong muốn của các khách hàng hiện nay là làm sao giảm thiểu được hiệu ứng nhà kính, mong muốn có được thiên nhiên, đưa cây xanh vào môi trường sống của mình.

Các đơn vị tư vấn thiết kế hiện nay đang có một xu thế làm cái dễ – Nghĩa là phá bỏ hết đi để làm theo phương án của mình. Điều này vừa tốn kém cho khách hàng và vô hình chung phá bỏ cảnh quan thiên nhiên của không gian sẵn có. Chính vì thế, đơn vị thiết kế giỏi phải là đơn vị thiết kế có phong cách và dấu ấn riêng, tận dụng được các cảnh quan sẵn có để làm nổi bật lên những ưu điểm này.

Trong thực tế, mọi khách hàng đều có sở thích và mong muốn nhưng trong mỗi không gian đều có những gợi mở riêng, cái giỏi của người thiết kế, không phải là chép nguyên một công trình ở chỗ khác đặt vào đó, mà một người thiết kế giỏi cần tận dụng được những đặc trưng của không gian đó, phát huy và làm nổi bật những nét đặc trưng. Điều đó vừa tạo nên một không gian hài hoà, hợp lý, vừa tiết kiệm chi phí cho khách hàng.

Đôi khi có khách hàng do tham khảo rất nhiều nơi, rất nhiều phong cách và sau đó trộn lẫn các loại phong cách với nhau trong một công trình. Thậm chí có những khách hàng nghĩ rằng, làm việc thẳng với các nhà cung cấp thì sẽ có lợi hơn về mặt kinh tế, nhưng họ hoàn toàn không hiểu, điều đó sẽ gây nên sự lộn xộn, không có sự hài hoà giữa các không gian, không có một cái nhìn tổng thể về kiến trúc.

Trước những thực trạng đó, khi những đòi hỏi về dấu ấn cá nhân trong không gian ở càng lớn, người sử dụng càng cần có sự lựa chọn đúng và trọng tâm. Những đơn vị thiết kế cần nâng cao năng lực chuyên môn để đồng hành được với khách hàng, giúp họ có được những lựa chọn phù hợp và tìm ra những điểm mấu chốt và giá trị cốt lõi. Từ đó, có thể đưa ra được những giải pháp tối ưu, đáp ứng được nhu cầu ở, sinh hoạt và đặc biệt là nhu cầu về thẩm mỹ của khách hàng.

Một thiết kế tốt là một thiết kế mà khi ở trong môi trường đó, khách hàng được trải nghiệm những cảm giác thật thoải mái và tiện dụng. Và quan trọng nhất, là khách hàng sẽ được sống trong một không gian xanh đúng nghĩa về môi trường chứ không chỉ là màu xanh.

 

KTS Nguyễn Quốc Thành – Comma Studio

“Một phần không nhỏ thị trường thiết kế nội thất tại Việt Nam đang chỉ tập trung vào yếu tố sắp đặt.”

Xét theo các yếu tố cơ bản của thiết kế nội thất, tôi thấy một phần không nhỏ thị trường thiết kế nội thất tại Việt Nam đang chỉ tập trung vào yếu tố sắp đặt (Organizing/ Decorating) nên phong cách thiết kế nội thất chưa được định hình rõ rệt. Điều này có thể hiểu do hai yếu tố còn lại là giải pháp kiến trúc và sản phẩm nội thất đều chịu ảnh hưởng khách quan của lịch sử phát triển ngành và bối cảnh hiện tại của thị trường, cần có thêm thời gian kiểm định trong sự phát triển đồng đều của thị trường nội thất nói riêng và thị trường xây dựng nói chung. Ở Việt Nam, các sản phẩm nội thất hiện đại được thiết kế chưa nhiều và đa dạng, nên việc sử dụng các sản phẩm nội thất nước ngoài khá phổ biến; điều này cũng ảnh hưởng đến định hình phong cách thiết kế nội thất chung ở Việt Nam trong bối cảnh hiện tại. Mặt khác, không gian nội thất được giới hạn và định hình bởi công trình kiến trúc chứa đựng nó, theo đó, việc quy hoạch và tổ chức không gian nội thất cũng ảnh hưởng theo. Tỷ lệ, kích thước không gian tổng thể, các vùng biên, không gian mở, phân tầng… là những yếu tố mà kiến trúc công trình đặt ra cho không gian nội thất. Với đặc thù bối cảnh đô thị phát triển, các công trình nhà ở mọc lên nhanh, nhiều và đa dạng dưới nhiều chủng loại: Biệt thự, nhà phố, căn hộ chung cư… dưới nhiều định hướng phong cách kiến trúc khác nhau từ các chủ đầu tư lớn, điều này cũng ít nhiều ảnh hưởng đến lựa chọn chủ quan về định hướng phong cách nội thất của người sử dụng.

Nói đến thiết kế không gian nội thất, tôi cho rằng có 3 yếu tố ảnh hưởng chính, đó là: Tính kiến trúc (Architectural/ Space Planning), sản phẩm nội thất (Industrial/Product Design) và sự sắp đặt (Organizing/ Decorating).

• Tính kiến trúc (Architectural/ Space Planning) nghĩa là việc quy hoạch, tổ chức không gian tổng thể, quyết định các khoảng đóng mở, tính đặc rỗng, và sự liên kết giữa các vùng chức năng của một không gian nội thất.
• Sản phẩm nội thất (Industrial/Product Design) bao gồm đồ nội thất, thiết bị và trang trí, là những yếu tố bố trí trong không gian có hình thức đã được thiết kế theo ý đồ thẩm mỹ nhất định.
• Sự sắp đặt (Organizing/ Decorating), ở đây muốn nói đến việc bài trí, tổ chức mảng miếng, vật liệu hoàn thiện, bố trí các sản phẩm nội thất theo dụng ý thiết kế nhất định.

Theo đó, tùy vào phương pháp đặt vấn đề trong sáng tác mà các KTS/nhà thiết kế sẽ vận dụng linh hoạt ba yếu tố đề cập ở trên vào dự án của mình.

KTS. Cao Duy Khánh – CGC Architects

“Không nên tuyệt đối hóa một phong cách trong thiết kế nội thất nhà ở”

Hiện nay, nguồn cung dồi dào của các loại hình, mẫu mã, vật liệu nội thất trên thị trường giúp các KTS chủ động hơn khi lựa chọn sản phẩm nhưng mặt trái của việc này là KTS thực sự cần “bản lĩnh” để giữ được đúng định hướng thiết kế ban đầu. Trước khi gặp KTS, chủ nhà thường tự chuẩn bị kiến thức bằng cách tham khảo thông tin từ nhiều nguồn để nói về phong cách thiết kế mà họ mong muốn. Tuy nhiên, nếu khách hàng không thực sự hiểu đủ sâu về các phong cách thiết kế nội thất mà họ gọi tên thì thực sự là “thảm họa” cho KTS để tìm tiếng nói chung và sẽ phải điều chỉnh liên tục trong quá trình thiết kế. Vì vậy, tôi thường dành nhiều thời gian nghiên cứu, thảo luận chi tiết với khách hàng về các thông tin xoay quanh thói quen, nhu cầu sử dụng chức năng, sở thích cá nhân,… để tư vấn chính xác về phong cách thiết kế phù hợp và thống nhất nhiệm vụ thiết kế trước khi triển khai. Các phong cách thiết kế hiện nay rất đa dạng (Hiện đại, Tối giản, Bắc Âu, Đông Dương, Wabi Sabi, Retro, Cổ điển, Rustic, Pop art, Bohemian,…) nhưng theo tôi, không nên cố định hoặc tuyệt đối hóa một phong cách thiết kế nội thất trong nhà ở vì mỗi không gian có thể là một câu chuyện riêng hoặc là nơi thể hiện cá tính của chủ nhà. Vì vậy, nhiệm vụ quan trọng nhất của KTS là tạo dựng không gian sống tiện nghi và có thể hình thành những định nghĩa về “phong cách” riêng trong thiết kế trong mỗi công trình.

 

Lâm Tú Anh – Học viên Cao học ngành Thiết kế Nội thất, Học viện Mỹ thuật NABA, Milan, Ý.

“Dù có thiết kế nhà cho người khác ở, thì các bạn cũng cần thể hiện được cá tính riêng, thể hiện được phong cách riêng – Điều đó mới khiến các bạn trở thành một nhà thiết kế thực thụ.”

Với 5 năm được học tập bài bản tại trường ĐH trong nước về Thiết kế Nội thất, tôi cho rằng chương trình đào tạo của nhà trường nói riêng và trong nước nói chung đều hướng tới việc chuẩn bị cho sinh viên đầy đủ những hành trang cần thiết sau khi ra trường, nhằm đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của chính thị trường vào thời điểm đó. Tức là, thị trường vào những năm trở lại đây cần gì ở một không gian nhà ở, thì trong đồ án Dân dụng (nhà ở) của năm học, các bạn được định hướng và triển khai đồ án theo đúng những tư duy và tiêu chuẩn, xu hướng thẩm mỹ mà xã hội đang cần.

Tôi may mắn được ra nước ngoài học tập và trao đổi với các bạn sinh viên quốc tế đã hoàn thành bậc Cử nhân Thiết kế ở nhiều nước trên thế giới, tôi so sánh và nhận ra sự khác biệt đáng kể trong định hướng đào tạo từ nhiều nhà trường. Cụ thể, với không gian nhà ở, giảng viên sẽ đặt ra đề bài với đầy đủ những thông tin thiết yếu của chủ đầu tư (thông tin cá nhân, lối sống, lịch sinh hoạt, phong cách và sở thích), các bạn sinh viên sẽ được định hướng và cổ vũ tối đa trong việc xác định được phong cách cá nhân của mình và thể hiện nó vào trong đồ án. Sinh viên được xác định rõ tư tưởng rằng: Dù có thiết kế nhà cho người khác ở, thì các bạn cũng cần thể hiện được cá tính riêng, thể hiện được phong cách riêng – Điều đó mới khiến các bạn trở thành một nhà thiết kế thực thụ.

Nhìn xa hơn một chút, phải chăng, việc đào tạo trong nước đang vô hình chung đào tạo ra những nhà thiết kế đủ “tốt” để chạy theo xu hướng đang hiện hành (cái được tạo nên bởi người khác). Trong khi đó, các “nhà thiết kế tương lai” học tập tại môi trường châu Âu lại đang được định hướng để trở thành người tạo nên xu hướng?

KTS Cao Chí Hoàng – Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội

“Dạy, Học và thiết kế nội thất trong xu thế toàn cầu hóa”

Về phong cách thiết kế hiện nay, phải nhận định rằng:

• Thiết kế nội thất trong các công trình kiến trúc ở nước ta hiện nay rất đa dạng, tính quốc tế cao, chất lượng tốt và đẹp mắt. Nhiều thiết kế và thi công có chất lượng do đã biết vận dụng tốt những yếu tố như: Không gian, vật liệu và công nghệ thi công tiên tiến;
• Đôi khi trong công trình, sản phẩm được trong cùng một không gian khá đa dạng, các thiết bị, các đồ đạc nhiều phong cách trong cùng một không gian;
• Tính quốc tế được thấy trên các vật liệu mà nhờ đó mới có có cơ sở để phong cách đa dạng được và liên quan chất lượng rất tốt và đẹp mắt. Tuy nhiên, cũng theo sự chuyển động của xã hội, xu hướng, phong cách thiết kế nội thất đang còn một số vấn đề về tiêu chí, thẩm mỹ chưa chuẩn, dẫn đến phong cách của sản phẩm còn rườm rà, đôi khi còn sai lệch quan niệm về phong cách.

Về đào tạo chuyên ngành thiết kế nội thất:

• Đào tạo đội ngũ thiết kế nội thất vẫn đang là công cuộc đào tạo thường niên, từ trước cho đến tận bây giờ. Trước đây thì có rất ít các cơ sở, ngày nay những trường đào tạo mỹ thuật – kiến trúc – xây dựng đều có chuyên ngành nội thất.
• Lĩnh vực thiết kế nội thất giờ đây là khá rộng, không chỉ là thiết kế đồ đạc, mảng miếng màu sắc cho một không gian cần trang trí mà đó là thiết kế một không gian đẹp, không gian bên trong một công trình, người thiết kế phải am hiểu kiến trúc, biết vận dụng tương thích ý tưởng phong cách cho không gian, luôn am hiểu tường tận về việc sử dụng vật liệu – thiết bị và am tường về ánh sáng, thông thoáng…;
• Do vậy việc đào tạo thiết kế nội thất cốt yếu là hướng dẫn, chỉ ra cho các sinh viên nắm bắt được thực tế thiết kế, nội thất trước tiên phải là không gian bên trong, tránh hiểu nhầm việc thiết kế đồ đạc, thiết bị, có nghiên cứu về ý tưởng áp vào trong không gian tương thích. Cái nhìn của những người học và làm thiết kế nội thất cần khái quát, đơn giản, không diêm dúa, phù hợp với những chuẩn mực về thuần phong mỹ tục…

Mai Ngọc Ánh – Sinh viên Chuyên ngành Nội thất Đại học Xây Dựng

“Xu hướng thì luôn thay đổi cả về thẩm mỹ lẫn công năng, với mỗi thay đổi đều dẫn đến sự ra đời của những lý thuyết thiết kế mới”

Như chúng ta đều biết, bất kỳ một phong cách hay sản phẩm thiết kế nào đều dựa trên những cơ sở lý thuyết. Những kiến thức đó không thể chỉ học trong ngày một ngày hai, mà là những kiến thức tổng hợp từ các lĩnh vực nghệ thuật và kỹ thuật. Công việc của những KTS nội thất không chỉ là tạo ra giá trị thẩm mỹ cho không gian mà quan trọng hơn, họ cần tạo ra cả sự tiện nghi, tính hợp lý trong công năng sử dụng. Chúng ta hoàn toàn có thể học hỏi qua những trải nghiệm thực tế ở môi trường hành nghề thực sự. Điều tôi muốn khẳng định đó là: Xu hướng thì luôn thay đổi cả về thẩm mỹ lẫn công năng, với mỗi thay đổi đều dẫn đến sự ra đời của những lý thuyết thiết kế mới, ví dụ như sự ra đời của đồ nội thất thông minh, sự ứng dụng của công nghệ 4.0 vào thiết kế nội thất, khiến những không gian nhỏ trở nên tối ưu và tiện nghi… Do đó, lý thuyết thiết kế không chỉ quan trọng với sinh viên, mà luôn là yếu tố nền tảng cần luôn cập nhật, kể cả khi đã trở thành những KTS sau này.

 

KTS Nguyễn Tuấn Anh – Vigon Architects

“Một thiết kế tốt là một thiết kế có thể phản ánh được cá tính và bản chất của con người mà nó phục vụ.”

Về xu hướng thiết kế kiến trúc và nội thất hiện nay, tôi muốn nói đến các khía cạnh cá nhân hoá và chuyên biệt hoá. Cá nhân hóa tức là mỗi cá nhân đều có những nhu cầu và thẩm mĩ độc nhất, nên kiến trúc và nội thất phục vụ họ cũng là độc nhất. Một thiết kế tốt là một thiết kế có thể phản ánh được cá tính và bản chất của con người mà nó phục vụ. Chuyên biệt hóa nghĩa là với mỗi công trình cần phải có sự nghiên cứu kĩ càng về đặc điểm khí hậu, xã hội, con người, hướng tiếp cận,… tại nơi mà công trình sẽ tồn tại. Chính những nghiên cứu đó sẽ đưa ra những phương án tốt nhất cho từng dự án để phù hợp với những đặc điểm khác nhau. Điều này cũng sẽ giải thích cho câu hỏi “Có hay không thiết kế theo phong cách Việt Nam?”. Ngày nay, dường như nhiều công trình đã lãng quên những điều trên, không nêu bật được bất kì phong cách nào. Tất nhiên, với những dự án đã nghiên cứu kĩ càng những đặc điểm nêu trên, thì bản thân những dự án đó sẽ định nghĩa một phong cách rất Việt Nam rồi.

Mỗi dự án là một tấm gương phản chiếu con người của khách hàng, nên khi khách hàng và KTS có sự đồng điệu, thì dù có phảng phất đôi nét của một trường phái nào đó, thì đó cũng là một dự án độc nhất với mọi chi tiết trong đó sinh ra đều có lí do. Vì vậy, để dung hòa giữa phong cách thiết kế và yêu cầu của khách hàng, khách hàng cũng cần phải tìm hiểu rõ về KTS sẽ thực hiện dự án của mình, và ngược lại. Tại Việt Nam, sự hội nhập và nhiều phương tiện tiếp cận “cái đẹp” dễ khiến khách hàng có nhiều sự tham khảo, mong muốn góp nhặt phong cách này một chút, xu hướng kia một chút, dẫn đến những thiết kế phải “chiều lòng” khách hàng. Điều này giảm bớt cá tính và sự hoàn mĩ của thiết kế. Việt Nam là đất nước đang trên đà phát triển, càng chịu ảnh hưởng lớn từ xu hướng toàn cầu hòa. Những khía cạnh từ lý thuyết, hiện thực được chia sẻ của những người làm nghề trẻ góp phần hiểu rõ những khó khăn, thách thức của KTS Việt Nam trên con đường tạo lập phong cách riêng, tạo nên những xu hướng mới trong sự phát triển của kiến trúc.

KTS Long Trần – o9 Design Studio

“Xu hướng thiết kế đồ nội thất hiện nay được tạo hình đơn giản tinh tế, đề cao tính hữu dụng, sử dụng chất liệu từ tự nhiên giàu chất cảm kết hợp với sản xuất thủ công.”

Phong cách thiết kế nội thất cho nhà ở hiện đại đặc biệt quan tâm đến việc nghiên cứu tổ chức không gian sống. Trước tiên đó phải là một không gian được giải quyết tốt về nhu cầu công năng, tiện nghi của người sử dụng. Nói cách khác là thiết kế hướng đến giải quyết những thói quen, nhu cầu của người sử dụng.

Các giải pháp về đối lưu không khí, khai thác ánh sáng tự nhiên góp phần giảm thiểu nhu cầu tiêu thụ điện năng cho đèn và điều hòa không khí, hình thành môi trường sống gần gũi hơn với môi trường tự nhiên, chan hòa cùng nắng và gió – Đây cũng là điều kiện tốt để đưa cây xanh vào trong không gian nội thất, tạo ra bầu không khí dễ chịu thân thiện. Các yếu tố trên ví như nhịp thở, là sự sống của ngôi nhà, khi mà lối sống xanh – bền vững ngày càng trở nên cần thiết.

Việc bố trí sắp đặt đồ nội thất cũng được tiết chế chắt lọc, trình bày ít nhưng chất lượng, để tập trung hướng tới giá trị của không gian. Giải phóng không gian và tầm nhìn bằng việc sử dụng các thủ pháp ngăn chia ước lệ, giảm sự chia cắt trong không gian. Sự sang trọng khi đó được tạo nên bởi tư duy thiết kế khúc triết, bố cục không gian chặt chẽ, tràn ngập ánh sáng và những khoảng mở. Sử dụng những màu trung tính hoặc gam màu trầm để tương tác hiệu quả với ánh sáng, hướng sự tập trung vào không gian. Dành nhiều không gian hơn cho các “khoảng trống” như sân trong, giếng trời, mặt nước và cây xanh trong nội thất. Nơi đây sẽ thúc đẩy gia tăng sự tương tác, kết nối giữa các thành viên trong ngôi nhà, giữa con người với tự nhiên. Đó là khoảng trống của sự cân bằng trong không gian, nơi con người và tự nhiên là chủ thể trung tâm. Xóa nhòa đi ranh giới giữa không gian nội thất và ngoại thất. Với nhịp sống đô thị và mật độ xây dựng gia tăng như hiện nay, “khoảng trống” có thể được xem là không gian xa xỉ và sang trọng bậc nhất trong ngôi nhà – Nơi tinh thần tràn ngập sự phóng khoáng.

Xu hướng thiết kế đồ nội thất hiện nay được tạo hình đơn giản tinh tế, đề cao tính hữu dụng, sử dụng chất liệu từ tự nhiên giàu chất cảm kết hợp với sản xuất thủ công. Dựa trên sự phát triển của khoa học công nghệ, KTS sử dụng khéo léo vật liệu có thể tái chế như chất thải nhựa gia dụng, dệt may, hỗn hợp cao su, giấy để tạo ra những đồ dùng nội thất, không gây hại đến môi trường mà vẫn giữ trọn vẹn tính thẩm mỹ và sự sáng tạo. Đây là một xu hướng kiến tạo nên tương lai bền vững.

Theo tôi, cái khó của việc tạo nên xu hướng và phong cách nội thất riêng biệt phần lớn là việc dung hoà giữa phong cách thiết kế và mong muốn của chủ đầu tư. Nhà thiết kế lắng nghe tìm kiếm sự đồng điệu từ khách hàng, dung hòa giữa yếu tố chuyên môn và tính cá nhân của khách hàng. Từ đó đề ra các giải pháp thiết kế phù hợp, biểu hiện được phong cách sống của gia chủ. Tính cá nhân sẽ được nêu bật qua những nhu cầu, sở thích thông qua các chi tiết trang trí, tác phẩm nghệ thuật, đồ sưu tập, câu chuyện được truyền tải trong không gian đó. Khi sống trong một không gian giàu cảm xúc, có thể tác động được đến các giác quan sẽ tạo nên sự gắn kết chặt chẽ giữa con người với không gian sống của mình, điều này giúp ngôi nhà có một đời sống vững bền.

PV TCKT
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 06-2020)

 

nKoncept – Nội thất Kon Tum: Theo tapchikientruc.com.vn